Norveç’te yetiştirilen Dola atı (Norwegian Dølahest) ile yakın akrabalığı olan Kuzey İsveç atı (Nordsvensk brukshäst), İskandinavya’nın en eski yerli at ırklarından birisidir. İsveç’in çeşitli bölgelerine dağılmış olan eski at ırklarından en çok popülasyona sahip olanlar Jämtland ve Hälsingland bölgelerine dağılmıştı ve bu atlar yük atı formunda ağır ve iri atlardı. 19. yüzyılın sonlarına doğru ülkede uygulanan tarım reformları (Laga Skiftesreformen) çiftçiler, köylüler ve toprak sahipleri için büyük ölçüde at ihtiyacı doğurdu.

Fotoğraf 1: Kuzey İsveç atı

İsveç’te at ihtiyacını karşılamak üzere Kuzey Avrupa’daki Danimarka, Hollanda ve Almanya gibi ülkelerden damızlık aygır ithal edilmeye başlandı. Önceleri güney bölgelerde başlayan çapraz melezleme çalışmaları bir süre sonra kuzeye de yayılmaya başladı. Böylelikle yerli atlarla melezlenen Avrupa’nın diğer ülkelerinden gelen birçok soğukkanlı at ırkı ile yapılan çalışmalar, özellikle Kuzey İsveç’te yeni bir ağır yük at ırkının oluşmasına ne-den oldu.

Fotoğraf 2: Kuzey İsveç atları

1894 yılında Veteriner Hekim Prof. Wilhelm Hallander öncülüğünde kurulan Dalarnes Atları Dostluk Derneği (Södra Dalarnes Horses' Friends)’nin yaptığı çalışmalarla bu yeni at ırkı 1900 yılında Kuzey İsveç Atı olarak tescil edildi. Bu çalışmalar sırasında özellikle Norveç’ten getirilen ve Dola atı olarak bilinen Gudbrandsdals atları ırkın temelini oluşturmuştur.

Yapılan çalışmaların daha bilimsel temele oturtulması amacıyla 1903 yılında Wången, Jämtland’da bir Aygır Yetiştirme Enstitüsü (The Institute for Stallion Breeding – Hingstuppfö-dningsanstalten) kuruldu. 1996 yılına kadar çalışmalarını aralıksız sürdüren Enstitü bu tarihte İsveç hükümetinin aldığı bir kararla çalışmalarını durdurdu. Ancak İsveç halkının şiddetli protestoları nedeniyle Enstitü birkaç yıl sonra tekrar üretime başlamıştır.

Fotoğraf 3: Kuzey İsveç atı profili

Kuzey İsveç Atının ilk Aygır kayıtları (Stud Book) 1906 yılından itibaren tutulmaya başlanmıştır. 1924 yılında ise aygır kayıtları bu tarihte kurulan Kuzey İsveç Atı Derneği (North Swedish Association)’ne devredilmiştir.

Derneğin çalışmaları günümüzde de sürdürülmekte ve İsveç’de her yıl Ağustos ayında kutlanan Ulusal At Günleri (Country Horse Day)’nde en iyi taylar, aygırlar ve kısraklar sergilenmektedir.

Soğukkanlı bir at olan Kuzey İsveç atlarının aygır kayıtlarındaki ortalama cidago yükseklikleri 152 – 157cm. arasındadır. Bazen bu ortalama yüksekliğin üzerinde olanlara da rastlanmaktadır. Başları orta büyüklüktedir ve düz bir profilleri vardır. Boyunları kaslıdır ve orta uzunluktadır. Göğsü oldukça geniş ve derindir. Omuzları kaslı ve eğimlidir. Sırtı düz ve kısadır. Sağrısı geniş, kaslı ve güçlüdür. Bacakları orta uzunlukta, geniş, eklemleri güçlü ve kaslıdır. Kuyruk, yele ve ayak bilekleri bol tüylüdür. Enerjik, dayanıklı, cesur, uysal, güvenilir, kolay eğitilebilir ve çalışmaya istekli bir karakter yapısı vardır. Yürüyüşleri oldukça ritmiktir. 

Fotoğraf 4: Kuzey İsveç atı

Genel olarak donları doru, kestanedoru, ahreç, yağız, koyu al, palomino ve demirkırdır. Baş ve bacaklarda her türlü nişane ve sekiler kabul edilebilmektedir.

Çok yönlü bir at olan Kuzey İsveç atı orman hizmetlerinde, çiftlik işlerinde, araba koşumunda, arabalı tırıs yarışlarında, binicilik kulüplerinde, atlı sporlarda, atlı dayanıklılık yarışlarında, hipoterapide, Western türü binicilik yarışlarında kullanılmaktadır. Ayrıca yürüyüşünün uygunluğu nedeniyle tırıs (Trot) yarışları için de yetiştirilen cinsi bulunmaktadır [1].

Fotoğraf 5: Kuzey İsveç atı

KAYNAKLAR

http://www.nordsvensken.org/

http://svehast.se/

https://sv.wikipedia.org/wiki/Nordsvensk_brukshäst

http://haldehastkraft.se/tjanster/

FOTOĞRAFLAR

1. http://www.xn--naturnrahstkraft-0nbd.se

2. http://www.bridle-less.tumblr.com

3. http://www.bridle-less.tumblr.com

4. http://www.nordsvensken.org

5. http://www.online.equipe.com

6. http://haldehastkraft.se/tjanster/

[1] http://www.nordsvensken.org