Dünyanın en eski Barok at ırklarından biri olan Frederiksborger atı, “Regulus Line” olarak adlandırılır ve damızlık kayıtlarının geçmişi 1690 yılına kadar uzanır. Avrupa’da Barok ve Rönesans dönemindeki krallıklarda iyi ve gösterişli at sahibi olmak çok önemliydi ve statü sembolüydü. Bu atlar arasında çok en arananlardan birisi de Danimarka’da yetiştirilen Frederiksborger atlarıydı.

Fotoğraf 1: Frederiksborger atı

Frederiksborger atları, Danimarka Kralı II. Frederik’in 1562 yılında sahibi olduğu açık doru donlu boynu kemerli, uzun cidagolu, gösterişli ve bir o kadar da sakin bir aygır satın almasıyla başlamıştır. Bu aygırın “Haute Ecole” çalışmalarındaki üstün yetenekleri sayesinde ondan doğan tayların ünlenmesine neden olmuştur. Bu atların oluşumunda uzunca bir süre Lipizzan atlarının kanları kullanılmıştır.

Fotoğraf 2: Frederiksborger atı

1765 yılına gelindiğinde doğan “Pluto” adlı aygır soyun kayıtlarının da düzenli tutulmaya başlanmasını sağlamıştır. Pluto ile birlikte başlayan üretim 1839 yılında Kraliyet harasının kapatılmasına kadar sürdürüldü ve aygır kayıtları titizlikle tutuldu. Haranın kapatılmasıyla birlikte Frederiksborger atları bir süre meraklı üreticilerin gayretleriyle 20. yüzyılın başlarına kadar varlığını sürdürmeye çalıştı. Halk arasında da atların ırk adı Frederiksborger olarak yerleşti. Bu süre içerisinde çiftçilikte, tarımda ve posta arabalarının koşumunda kullanılan atlar, güç artırımını sağlamak ya da dayanıklılığını arttırmak amacıyla bazı ağır yük atlarıyla ve Arap, Şagya Arap, Andalusian atları ile melezlendiler. 

Hara kayıtlarında önemli yer tutan 1858 doğumlu “Zarif” ve “Hamlet” adlı aygırlar, Frederiksborger atlarının “Regulus Line” denilen hattının en iyi aygırları olarak bilinmektedir. Günümüzdeki Frederiksborgerler genellikle bu aygırların hatlarından gelmektedir [1].

1939 yılına kadar bazı meraklı yetiştiriciler tarafından kötü koşullar altında da olsa yetiştirilen atlar, bu tarihten itibaren Danimarka devlet koruması altına alındılar. Özel programlar ve devlet desteği ile Oldenburg, Thoroughbred, Arap ve Friesian atlarıyla yeni kanlar denendi. Denemelerin başarılı sonuçlar vermesi üzerine kurulan Frederiksburg Atları Derneği (Frederiksborg Horse Breeder Association – FHBA) ırkın standartlarını belirledi. Bu standartlara göre Frederiksborg atları her zaman kestane al donundadır ancak istisna durumlarda bazen yağız don çıkabilmektedir. Gen havuzundaki sınırlılık nedeniyle dikkatli bir üreme kontrolü yapılmaktadır.

Orijinal kan hatlarından uzaklaşmasına rağmen az miktarda da olsa yetiştirilen Frederiks-burg atlarının baş ve ayaklarındaki her tür beyaz nişane kabul edilebilir. Baş kısmı düzdür ve hafif kemerli bir burun yapısı vardır. Sivri ve hareketli kulakları, büyük ve etkileyici gözleri vardır. Boynu hafif kemerli ve orta uzunluktadır. Sağrısı düz ve kısadır. Göğsü geniş ve derin, omuzları yüksektir. Bacakları güçlü, düz ve vücudu ile orantılıdır. Toynakları küçük ancak serttir. Tendonları açık ve güçlüdür. Kuyruk ve yele renkleri vücudunun donundandır ve ipeksi bir görünüşü vardır. En ideal Frederiksborg atının Kopenhag’da Amalienborg Sarayı meydanında bulunan ve Fransız heykeltraş Jacques-François Saly (1717-1776) tarafından yapılan Kral V. Frederik’in atlı heykeli olduğu belirtilmektedir [2].

Fotoğraf 3: Kral V. Frederik’in heykeli

Ortalama cidago yüksekliği 154 – 164cm. arasında değişmektedir. Adeta ve süratlide adımları gösterişli ve uzundur. Sakindir ancak canlı ve istekli bir karakter yapısına sahiptir. Çalışmayı sever. Hemen tüm atlı sporlarda, temel binicilikte, araba koşumunda, kombine sürüşte, tarım işlerinde ve serbest binicilikte kulla-nılırlar (Hendricks, 1995).

Fotoğraf 4: Frederiksborger atı Dressage yarışmasında

KAYNAKLAR

HENDRICKS, Bonnie L. (1995) International Encyclopedia of Horse Breeds, University of Oklahoma Press, Norman.

http://www.horsebreedspictures.com/frederiksborg-horse.asp

http://frederiksborg.com

FOTOĞRAFLAR

1. http://www.horsebreedspictures.com/wp-content/uploads/2015/11/Frederiksborg-Horse-Photos.jpg

2. http://www.frederiksborger.de

3. http://www.flickr.com 

4. http://www.frederiksborgusa.com

[1] http://www.fhf.dk

[2]  http://www.frederiksborger.de